Nakamichi RX-505
Trochę historii...
Nakamichi RX-505, który trafił do mojego serwisu to na pewno szczytowy model serii RX. Zastosowano w nim unikatowy auto rewers. Standardowo w takich deck-ach stosowano obrotowe głowice odtwarzająco-nagrywające, co powodowało niestety stratę na jakości dźwięku. Głowica po obrocie nie „trzymała” już takich samych ustawień w stosunku do taśmy (zymut), jak w położeniu przeciwnym. W modelach magnetofonów wyższej klasy (jakości) nie stosowano więc takiego rozwiązania. Tu ktoś powie (i będzie miął swoja rację) że stworzono modele jak np Akai GXC-730D, gdzie głowica R/P jest stała (nie obraca się) a zmienia się tylko kierunek przesuwu taśmy. W takim rozwiązaniu jednak mamy jedną głowicę nagrywająco – odtwarzającą (brak monitorowania nagrania) oraz słabsze parametry od rozwiązania dla oddzielnych głowic nagrywającej i odtwarzającej jak w RX-505!
Tu przypomina mi się rozwiązanie zastosowane wcześniej przez Akai w modelu GX-C65D Invert-O-Matic. Mam w kolekcji trzy takie egzemplarze – bajecznie Akai rozwiązało zmianę stron kasety! Wspaniały widok! Tu link do filmu.
Ale wróćmy do RX-a! Inżynierowie z Nakamichi chcieli stworzyć maszynę, która połączyłaby wygodę mechanizmu auto-rewers-u z wysoką jakością dźwięku. Warunek był jeden – głowica nie może się obracać. A skoro głowica ma pozostać nieruchoma, zmiana kierunku odtwarzania taśmy nie rozwiązuje problemu to stworzyć mechanizm automatycznego obracania kasety dla modelu trzy głowicowego.
Powstał system nazwany UniDirectional AutoReverse (w skrócie UDAR), który zastosowano w modelu Nakamichi RX-505. Działa podobnie jak w GXC-65D (inna płaszczyzna kasety). Przy końcu kasety lub wybraniu funkcji REVERS z panelu, głowice wraz z rolkami podnoszą się do pozycji STOP, mechanizm wysuwa kasetę do przodu, obraca ją o 180 stopni a następnie szuflada chowa się z powrotem na miejsce dociskana z dwóch stron „łapami” na sprężynach. Przypomnę Wam fragment kultowego filmu, w którym Nakamichi reklamowało ten model – zobaczcie sami 🙂.
Nakamichi RX-505 był produkowany w latach 1984-1993 i sporo kosztował – trzeba było na niego wyłożyć ponad 1500 dolarów. Za te pieniądze otrzymywaliśmy zaawansowaną technologicznie konstrukcję, która oprócz systemu UDAR posiadała trzy głowice, transport Dual-Capstan, obsługę systemów Dolby B i C, ręczną regulację BIAS-u oraz wiele innych udogodnień. Według mnie to najlepszy magnetofon pozwalający na ciągłe odtwarzanie obu stron kasety a mam wiele różnych rozwiązań mechanizmów auto-rewers w swojej kolekcji!
Warto tu jeszcze wspomnieć o naprawdę fajnym modelu Pioneer CT-9R. Pisząc ten artykuł zrobiłem sobie właśnie przerwę w serwisie tego modelu. Po jego zakończeniu i pomiarach zobaczę jak sprawdza się rozwiązanie Pioneer-a mechanizmu obracania głowicy – chodzi mi tu głównie o utrzymanie azymutu głowicy po jej obrocie. CT-9R ma unikatowy mechanizm gdzie głowica R/P pracuje w „cylindrze” pokrytym specjalna powłoką. Cylinder jest dość głęboki co powinno przekładać się na lepsze prowadzenie głowicy przy obrocie! Zobaczymy 🙂
Zakres serwisu i ewentualne problemy
Magnetofon przyjechał „ogólnie” sprawny. Do przeglądu oraz usunięcia problemów:
– głośna praca mechanizmu auto-rewers
– przy pracy słychać „buczenie” silnika
– czasem nie podnosił wózka z głowicami i rolek
– przy cichym odsłuchu można było „wyłapać” drobne zniekształcenia – jakby „trzaski”, dźwięk trochę „przytłumiony”
– ustawienia mechanicznego głowic
– sprawdzenia oraz ustawienia toru audio
Serwis - Slide Mechanism
Całość została oczywiście rozebrana, wyczyszczona i nasmarowana, co widać obok. Napęd po tylu latach był mocno zabrudzony, zarówno w nim jak i w napędzie kasety było sporo kulek styropianu:) Pracował głośno co słychać na filmie zamieszczonym poniżej.
Demontaż napędu nie jest bardzo skomplikowany. Są dostępne czytelne service manual-e więc zawsze można się nimi „podeprzeć” przy składaniu napędu po umyciu. Ważne jest aby dobrze dobrać smary, szczególnie ten pomiędzy ramię obracające kasetę a blachę pod nim, po której się ślizga.
Serwisując napędy Nakamichi konieczne jest posiadanie szczypców SEGERA o rozstawie minimum 1,5 mm (Nakamichi często stosowało takie pierścienie w swoich rozwiązaniach mechanicznych).
Zalecam wymianę potencjometrów montażowych VR605 (Slide Base Position), VR606 /VR607 – Side B/A. Unikniecie niepotrzebnych nerwów przy ustawieniu pozycji napędu auto-revers 🙂
Tu możecie zobaczyć filmik jak pracuje napęd slide:
Serwis - Sub Mechanism
Teraz do serwisu napędu – oprócz tego że jest odwrócony o 180 stopni to dalej prawie taki sam Nakamichi jak np. w modelach LX-5 czy ZX-7.
To jak serwisuję napędu już wiecie:) więc nie będę się rozpisywał. Ponieważ nie mam przekonanie do kręcenia filmów (przede wszystkim do ich obróbki) to staram się aby materiał foto był bardzo obszerny.
Kilka problemów /niespodzianek:
- już podczas sprawdzania zauważyłem że silnik Control Motor cały czas pracuje i lekko „szarpie” – pasek był już luźny.
- na początek mała tulejka /walec (namgnetyzowana), która trzymała się napędu – w pierwszej chwili nie skojarzyłem co to za element – okazało się że to tulejka (jedna z trzech) po której ślizga się wózek z głowicami! Ktoś wcześniej źle złożył ten element.
- idler był poskładany z kilku oring-ów – to często się spotyka niestety. Ważny koszt a nie jakość. Sprzedać trzeba 🙁
- ten typ napędu Nakamichi niestety ma dużo plastików – pękają po latach. Mocowania „szpilek”, na których pracują rolki kasety (piasty kołowrotka z ang.) pękają praktycznie w każdym napędzie. W RX-505 nie ma ich jak dodatkowo zabezpieczyć ponieważ wokół plastikowego mocowania po założeniu piast kołowrotków pozostaje niecały milimetr miejsca po obwodzie. W ZX-7 jest go dużo – ponad 5 mm po obwodzie więc można zastosować nie za ładne ale w połączeniu z klejem solidne rozwiązanie – zobaczcie
- ktoś źle dokręcał prowadnicę taśmy prawej rolki i „sprasował” częściowo plastikowy kołek pozycjonujący prowadnicę na ramieniu rolki – musiałem to odciąć
- wiele deck-ów, które do mnie trafia jest wcześniej „serwisowanych” raczej po kosztach i jak najmniejszym nakładem czasu. Nie dziwi więc widok smarowania elementów „na stary” smar. Czyszczenie to czas dla wielu handlarzy.
- brakowało w napędzie sprężyny 'cassette holder arm spring’ (sprężyna ramienia uchwytu kasety) – w galerii obok widać to dokładnie
Na koniec porada – przy składaniu napędu sprawdźcie czy punkty kontrolne na kole ’Control Cam’ są wyraźne i czytelne. Przy serwisowaniu i myciu napędu (mówię o kilku serwisowanych Nak-ach) ścierają się. Przy ustawianiu punktów pracy mechaniki napędu będzie to problem. Trzeba je „poprawić” markerem 🙂
Re-cap /wymiana kondensatorów
Kolejny krok to wymiana kondensatorów foliowych oraz elektrolitów (głównie tych o małych pojemnościach) w modułach:
Switch PCB MPX Filter; PB. Dolby NR; Rec. Dolby NR; Line Amp.; Rec. Amp; Bias Osc.; Tone Osc. (23 kondensatory foliowe).
Elektrolity o małych pojemnościach w torze audio (zabezpieczają przed składową stałą) po latach „łapią” dużą impedancję co niekorzystnie wpływa na jakość dźwięku. Ten krok zalecam z doświadczenia a nie z nieuzasadnionego „zapału” do wymiany kondensatorów.
Zostały także wyczyszczone i zakonserwowane potencjometry Rec Level – trochę „charczały” przy nagrywaniu. Ich zły stan może powodować „szumy” słyszalne podczas nagrywania.
Regulacja toru audio.
Poniżej pomiary oscyloskopem przy regulacji azymut-u głowicy odtwarzającej, azymut-u głowicy nagrywającej, wysokości głowicy odtwarzającej itd… Plus W&F 🙂
Azymut
Tu dla kasety 10 kHz /-20dB.
Azymut XY
Zbyt mocne "przekręcenie" głowicy może przy pomiarze jak obok wykazać dobry rezultat. Pomiar XY wychwyci ewentualne przesunięcie fazowe.
Track Alignment Tape 1 kHz
Wysokość głowicy odtwarzania - reguluje pozycję wysokości głowicy w odniesieniu do taśmy, upewniając się, że znajduje się ona dokładnie nad nagraniem ścieżki taśmy. Dla taśmy do wyrównywania Nakamichi ta regulacja powinna być minimalna.
Azymut głowicy nagrywającej
Nagrywamy z generatora sygnał, który monitorujemy na głowicy odtwarzającej podczas regulacji głowicy nagrywającej.
W&F
Pomiar dla NAB /3 kHz.
Pomiary toru audio.
Teraz coś dla ucha – po serwisie mechaniki i re-cap-ie przychodzi czas na regulację elektryczną toru audio oraz pomiary. Poniżej pomiary końcowe dla trzech rodzajów taśm. Każdy pomiar opisany jest: model magnetofonu /numer seryjny /rodzaj pomiaru (FR – frequency responce) /typ i model kasety. Tak jak dostaje to każdy właściciel sprzętu, który go u mnie serwisuje. Pracuje na kasetach A.N.T Audio z Wilkiej Brytanii, Genn Lab z Nowej Zelandii, czy Peebles Audio z Hiszpanii. Przy kalibracji Nakamichi kasety, generator i oscyloskop są bezwzględnie wymagane. Trzeba pamiętać że w tym modelu to trzy osbno regulowane głowice! Na dodatek głowica kasująca, która także jest bardzo ważna w procesie regulacji jest dostępna po zdjęciu Head Mount Base (głowic R/P z mocowaniem). Trzeba uważać bo sie można narobić 🙂
Obok zdjęcie przesłane mi przez właściciela RX-a. Pracuje w „zacnym” towarzystwie! 🙂
Poniżej pochwalę się moim egzemplarzem:
