Akai GX-95 /serwis /”dolegliwości” jego jak i młodszego brata GX-75.
Zanim przejdę do sedna...
Ten model GX-95, który zaprezentuję serwisowałem już prawie rok temu (wraz z jego młodszym bratem GX-75). Obydwa deck-i przyjechały do mnie od jednego właściciela.
W poprzednim roku (2020) także stałem się szczęśliwym posiadaczem modelu GX-95 Mk II. Dołączył do kolekcji:).
Serwisowane GX-95 oraz GX-75 były jak się okazało dość trudnymi przypadkami i przyznam że odstawiałem je na bok aby sobie zrobić przerwę i „przewietrzyć” głowę :). Ale o tym w dalszej części tego materiału.
Wracam do tych magnetofonów ponieważ przypomniał mi o nich zainteresowany serwisem GX-95 pozytywnie „zakręcony” (jak my wszyscy) pasjonat sprzętu audio z tamtych lat.
Osobiście (subiektywnie na pewno) doceniam i lubię dźwięk tych modeli. Podoba mi się także ich stylistyka i wykonanie. Cieszą oczy na pewno! No, mój GX-95 po sprawdzeniu leży bezpiecznie na półce z innymi deck-ami i czeka aż będę miał więcej czasu dla swojego sprzętu:).
To co mu dolega?
Już po zdjęciu pokrywy magnetofonu zobaczyć było można że na potencjometrach montażowych ktoś sobie zaznaczył czerwonym markerem ich położenia. To może generować problemy przy regulacji elektrycznej toru audio. Przy sprawdzaniu magnetofonu zaczął wyłaniać się zakres prac i usterki:
- obydwie rolki do wymiany
- szpilki capsta-nów do polerki
- idler i paski do wymiany – idler był przez kogoś „naprawiany” – by zwiększyć jego średnicę ktoś nawinął cienki sznurek na koło idlera i dopiero go założył. Spowodowało to jego zniekształcenie.
- uszkodzone (wyrwane) gniazdo P5 (loading switch) na płycie głównej oraz P501 głowicy kasującej na OSC PCB
- ramię (eject lever) jest zakończone elementem z cienkiej sprężystej blaszki, która neutralizuje większe obciążenie w dwóch skrajnych położeniach otwierania i zamykania kieszeni. Ktoś je błędnie ustawił co powodowało przeciążenia silnika CAM MOTOR. Objawia się to problemami z domykaniem kieszeni, czy w dłuższej perspektywie jego głośną pracą a nawet uszkodzeniem. Silnik nie miał odpowiednio ustawionych napięć w skrajnych położeniach. Ktoś „serwisując” go wcześniej pomysłowo podłożył kawałek plastiku na kleju i uznał że taka „regulacja” to jest to!
- wygięte mocowanie silnika CAM MOTOR – przyczyniły się do tego większe obciążenia spowodowane błędną regulacją jak i brak jednej ze śrub mocujących!
- do wymiany smary – spracowane i zbrylone. W niektórych miejscach ktoś zamiast je wymienić nakładał nowy smar na stary.
- cały napęd do mycia
- wymiana micro-switch na panelu sterowania
- problemy z kalibracją kaset
W galerii obok zdjęcia stanowiące ilustracje do punktów powyżej.
Serwis.
Obok w galerii jak zawsze zdjęcia przedstawiające prace serwisowe. Nie będę się specjalnie rozpisywał – przedstawię problemy, z którymi przyszło się uporać w trakcie prac.
- konieczna była wymiana taśmy dwustronnej przytrzymującej szybkę kieszeni, przy okazji można ją było dokładnie wyczyścić
- jak wspominałem mechanizm otwierania kieszeni w tych modelach musi być dokładnie wyregulowany bo inaczej z czasem problemy się pogłębiają
– częsta jest usterka potencjometru ustalającego pozycję kieszeni – widać na zdjęciach – do naprawy - przy rozbieraniu napędów z tej serii napotkacie na problemy (trudność właściwie) przy demontażu krzywki CAM WHELL. Jest zabezpieczona pierścieniem, który trudno jest ściągnąć. Ja zmodyfikowałem trochę szczypce do pierścieni Segera – zmniejszyłem średnicę „wąsów”.
- prowadnica taśmy przy lewej rolce była pęknięta – do naprawy
- mechanizm do mycia i to porządnego 🙂
oryginalnie Akai stosowało smar litowy z dodatkiem MoS2 – ja stosuję z powodzeniem do połączeń metal /metal smary litowe MOLYKOTE® z tym dodatkiem.
W sumie stosuję głównie smary tej firmy :). - bardzo ważne jest przy regulacji mechanicznej tych modeli dokładne wykonanie czynności z rozdziału MECHANICAL ADJUSTMENT punkt 5-1 tak aby zębatka CAM WHELL mieściła się w tolerancji XY
- biorąc się za serwis Akai GX-95 jak i 75 pamiętać trzeba że głowice w tych deck-ach (jak i np. w Nakamichi) nie mają ząbków. Wstępnie pomagają one przy ustawieniu głowicy. Niezbędny będzie oczywiście szablon czy kaseta z lusterkiem (ustawienie prowadnic taśmy), natomiast do poprawnego ustawienia parametrów wysokości i pochylenia głowicy konieczna będzie taśma Track Alignment 1 kHz!
Po skończeniu prac mechanicznych kolej na regulację toru audio. Tu spotka Was niespodzianka! Ale to poniżej.
Electrical adjustment
Dostępne (darmowe) dokumentacje Service Manual maja poważny brak – brak strony numer 13! Na niej jest najważniejsza część regulacji tych deck-ów a mianowicie sekcja ELECTRICAL ADJUSTMENT, która w 15 punktach opisuje szczegółową regulację toru audio. Pobrałem z netu kilkanaście dokumentów i w żadnych z nich nie ma tej strony :(.
Jak wspomniałem powyżej kluczowa jest strona 13 – udało mi się zdobyć service manual-a kompletnego :). Nawet niektóre płatne z eBay-a nie mają tej 13-ki.
W tym egzemplarzu GX-95 w trakcie regulacji pojawił się problem przy próbie sprawdzenia /ustawienia odpowiedzi częstotliwościowej dla kaset CHROM i METAL (płytka OSC PCB). Tu kolejna niespodzianka! Firma Akai wydała dokumentację do tych magnetofonów w kolorze! Moje pierwsze podejście do naprawy układu było porażką. Dopiero po naprawdę wielu godzinach zwróciłem uwagę na „plamki” w miejscach gdzie na schemacie powinny być wartości napięć – bingo! W oryginale napięcia są koloru zielonego co na skanach niestety nie wychodzi. Po „dorwaniu” oryginału instrukcji do tych modeli mogłem zdiagnozować usterkę.
Konieczna była wymiana tranzystorów na płytce OSC PCB TR504 do TR505, TR501 (MOSFET) oraz pary oscylatora TR508/TR509. Profilaktycznie (choć rzadko to robię) wymieniłem elektrolity. Tu ktoś wcześniej „grzebał” więc było to zasadne.
Pomimo że posiadam oryginał Service Manual-a to i tak płytka OSC PCB, która sprawiła mi sporo problemów różni się nieznacznie od tej w magnetofonie. Dokumentacja przedstawia płytkę numer T2107A501B a w deck-u była T2124A501B. Nigdzie nie znalazłem dokumentacji (schematu) dokładnie do tej z magnetofonu. Na szczęście różnice nie wpłynęły na serwis układu.
Podsumowanie.
W mojej ocenie są to bardzo udane konstrukcje, które jednak po wielu latach pracy na pewno wymagają porządnego serwis zarówno mechanicznego jak i elektrycznego. Zwrócić należy uwagę na staranne wyregulowanie mechanizmu jak i głowicy. Ważne jest wyregulowanie siły nacisku rolek (zdjęcie w galerii powyżej z uśrednionymi pomiarami dynamometrem). Jeżeli nie posiadacie odpowiednich kaset to lepiej nie ruszać głowic! Regulacja toru audio wymaga zastosowania attenuator-a, który pozwala na ustawienia tłumienia nie tylko dla dziesiątek ale także dla jedności. Serwisując te modele musicie znać wartość napięcia dla poziomu 0 dBm, który nie jest wprost podany w dokumentacji a stanowi poziom odniesienia dla wartości sygnałów stosowanych przy regulacji elektrycznej.
Świadomie na jednym ze zdjęć zamazałem wyliczone wartości dla poszczególnych punktów ELECTRICAL ADJUSTMENT – włożyłem sporo pracy w „rozgryzienie” regulacji tych modeli magnetofonów i zachowam na razie tę wiedzę dla siebie:).
